بازرگان گلوگاه است نه گذرگاه
صحبت از مرز بازرگان است ،مرزی که مدت هاست برای شرکت های حمل و نقل بین المللی و رانندگان ناوگان ترانزیتی ایران به یک گلوگاه تبدیل شده و مقصد را بعید کرده است .
به گفته رضا قاسمی ،مدیر عامل شرکت حمل و نقل بین المللی نورهان و عضو سابق کارگروه جاده ای در انجمن شرکت های حمل و نقل ایران ، اخیرا مشکلات این مسیر رو به تزاید بوده و عواملی از جمله وضع مقررات غیر کارشناسانه و عجولانه ، کنترل شدید ترکیه بر میزان سوخت ناوگان ایرانی در مقابل آزاد بودن ناوگان ترک برای خرید سوخت ایران ، دریافت وجوهات نامتعارف از رانندگان در مرز، تردد افراد غیر مسوول در محوطه گمرک و تهدید رانندگان ،جاسازی کالای قاچاق و حتی مسافر قاچاق در بار کامیون ها و... وضعیت اسفناکی را برای رانندگان و ناوگان ترانزیتی ایران در بازرگان رقم زده است.
سوال : اخیرا رانندگانی که در مرز بازرگان تردد میکنند در نامه ای به حراست گمرک، از وجود مشکلات متعددی در این گذرگاه گلایه کرده اند، شما چه اطلاعاتی میتوانید در این خصوص به ما بدهید؟
▲مرز بازرگان از مشکلات بسیاری رنج میبرد .هر گونه مشکلی که ممکن باشد در نقطه صفر رخ دهد، در این مرز وجود دارد به بیان دیگر سر تا پای این مرز برای صنعت حمل و نقل کشور مشکل ساز شده است ،زیرا نه زیر ساخت های مناسب و کافی و نه شرایط گمرکی خوبی .
این در حالی است که بازرگان بزرگترین مرز زمینی و دروازه ورود ما به سوی اروپا است و قاعدتا نباید شاهد چنین مشکلاتی در این مرز باشیم.
یکی از مشکلات ما این است که فرضا وقتی در تهران جلسه ای برگزار و قانونی تصویب یا بخشنامه ای ابلاغ میشود افرادی که در گمرک بازرگان هستند از اجرای آن سرباز میزنند؛ مثلا اخیرا بخشنامه ای تصویب و ابلاغ شد مبنی بر اینکه مطالبه و کنترل ثبت سفارش کامیون های ورودی از اروپا در مرز بازرگان ضروری نیست ،چراکه اگر محموله ای که از اروپا آمده و مقصد نهایی آن یکی از گمرکات کشور است ،ثبت سفارش نداشته باشد، یقینا در گمرک مقصد ارزیابی و ترخیص نمیشود ؛بنابراین بر اساس بخشنامه اعلام شده از جانب گمرک ،به کنترل آن در مرز نیازی نیست ،چون نه تنها باعث ایستایی کامیون ها میشود ،بلکه موجبات حضور فرصت طلبان و سود جویان را فراهم میکند. با این وجود همچنان شاهد هستیم که گمرک بازرگان به صورت خودمختار و مستقل ،ثبت سفارش کامیون های ورودی را از این مرز کنترل میکندو همین امر موجب ایجاد اختلال و تاخیر در کار میشود .اینگونه رفتارها در هیچ کشوری مسبوق به سابقه نیست .در عین حال ما با مشکلاتی اعم از زیر ساخت های اینترنتی ،قطعی سیستم باسکول و انفورماتیک ،تقارن ساعات رسمی و تعطیلات رسمی ایران و ترکیه نیز مواجه هستیم.
جالب اینجاست که وقتی در گمرکات ما سیستم های الکترونیکی وجود نداشت ،روزانه 1000 کامیون ورودی و 800 کامیون خروجی در این مرز داشتیم ،خروجی در این مرز داشتیم ،اما زمانی که سیستم های الکترونیکی به روز نصب شده است حدود 400 کامیون ورودی و همین میزان هم خروجی در این مرز وجود دارد؛ به عبارت بهتر ،در حالی که فن آوری های جدید باید سرعت عمل را افزایش دهند، متاسفانه در مرز بازرگان موجب تعلل کار شده اند.
در نهایت باید گفته شود که جمعا 17 نقطه ایستگاهی در این نقطه (در دو طرف مرز)وجود دارد که موجب میشود گذر یک کامیون از آن 5 کیلومتر حدود 48 ساعت زمان ببرد.
اکنون در مرز بازرگان بالغ بر 20 ارگان حاضر و دخیل هستند و هرکدام کار خود را انجام میدهند، وقتی هنگام اخذ مبالغ قانونی است ،همه آنها دکان زده اند تا از راننده و شرکت حمل پول بگیرند،اما زمان ارائه خدمت که میرسد ،هر ارگان ، دیگری را مسئول میداند و از ارائه خدمت طفره میرود.
سوال : یکی از مشکلاتی که برای رانندگان ایرانی به وجود آمده ،کنترل و نظارت شدید بر سوخت کامیون ها در ترکیه است ،در حالی که رانندگان ایرانی میگویند رانندگان ترک هیچ محدودیتی در این زمینه ندارند و حتی تا چند هزار لیتر گازوئیل هم میتوانند سوخت گیری کنند .این مشکل ناشی از چیست ؟
متاسفانه این مشکل در مرز بازرگان وجود دارد و هیچ سیستم نظارتی نمی تواند این موضوع را کنترل کند. ما نیز از حراست گمرک ،سازمان بازرسی و هنگ مرزی آن منطقه گلایه داریم .ترک ها گازوئیل ایران را به تاراج میبرند و افراد محلی منطقه ،به راحتی با دریافت پول هایی ناچیز گازوئیل را به ترک ها میفروشند ،اما رانندگان ایرانی از سوخت کشور خودشان نسبتا بی بهره میمانند.
بر اساس قراردادی که بین ایران و ترکیه توسط محمود واعظی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات و نماینده رئیس جمهور ایران و جودت ییلماز وزیر توسعه ترکیه منعقد شد،محدودیت هایی برای رانندگان و کامیون های ایرانی ایجاد شد که روز به روز حمل و نقل ایران را به افول می برد، در مقابل ترک ها از این وضیعت سوء استفاده کردند و نهایت بهره را می برند.
به موجب این قررداد کامیون های ایرانی مجاز هستند برای هر 100 کیلومتر پیمایش در خاک ترکیه 32 لیتر به اضافه 70 لیتر گازوئیل در یافت کنند که برای طولانی ترین مسیر ترکیه حدود 650 لیتر گازوئیل می شود، اما ار آنجا که جاده های ترکیه کوهستانی است ، این میزان گازوئیل برای هیچ کدام از کامیون های ایرانی کافی نیست، بنابراین ناوگان ایرانی مجبور میشود از قوانین تخطی کند. به همین دلیل است که با پایش کامیون های ایرانی در ترکیه بیشتر آنها جریمه ، متوقف و حتی مصادره می شوند؛ تا جای که پارکینگ های ترکیه مملو از کامیون های ایرانی است . این در حالی است که ایران هیچ دخالتی در پایش باک کامیون های خارجی ندارد .
متاسفانه این موضوع زنگ خطری برای صنعت حمل و نقل و رانندگان ایرانی در سطح بین الملل است اما پیگیری نمیشود. من معتقدم یک عزم ملی در ترکیه ایجاد شده است که ناوگان حمل و نقل ایرانی را زمین گیر و در سطح بین الملل ما را از دور رقابت خارج کنند .آنها نسبت به فعالیت رانندگان ایرانی احساس خطر کرده اند، در صورتی که ما برای آنها فرش قرمز پهن کرده ایم .
زمانی که به یک گمرک ایرانی می رویم، انگار در خاک استانبول قدم میزنیم ،زیرا مملو از کامیون های ترک است که بار وارداتی و صادراتی ایران را حمل می کند. در عوض ،کامیون های ایرانی 30 تا 35 روز در اقصی نقاط اروپا متوقف می شوند.متاسفانه باید گفت که صنعت حمل و نقل ایران به واسطه اتخاذ تصمیمات نابه جا و نبود کارشناسان متعهد و آشنا به این حوزه در آستانه ورشکستگی است.
مدیران شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی ،گمرکات ،هنگ مرزی و ... در غیاب سازمان راهداری جمع می شوند و برای ما نسخه میپیچند و اینگونه می شود که مابه التفاوت میزان سوختی که برای مرز پلدشت محاسبه کرده اند با سوخت مرز بازرگان که کمتر از 50 کیلومتر با آن فاصله دارد ،تفاوت بسیار دارد.
سوال : آیا محدودیت سوخت گیری برای کامیون های ایرانی و در عین حال عدم نظارت در زمینه میزان سوخت گیری ناوگان خارجی ،در مرزهای دیگر به غیر از مرز بازرگان هم وجود دارد؟
▲این مشکلی است که در منطقه آذربایجان غربی و ارومیه رخ داده است .متاسفانه سیستم کنترل سوخت این منطقه دچار ضعف است.مدیران پالایش و پخش فرآورده های نفتی ،گمرکات ،هنگ مرزی و... در غیاب سازمان راهداری و حمل و نقل نسخه میپیچند و اینگونه می شود که ما به التفاوت میزان سوختی که برای مرز پلدشت محاسبه میشود با سوخت مرز بازرگان کمتر از 50 کیلومتر فاصله دارد تفاوت بسیاری دارد؛ مثلا اگر ترک ها ار مرز بازرگان 1500 لیتر گازوئیل می برند،این میزان در مرز پلدشت به 300 لیتر میرسد .
با این وجود ،ایران برای رانندگان ترک در مرز بازرگان فرش قرمز پهن کرده است و برای تردد آنها از آن منطقه جایزه هم در نظر گرفته است . آنها نیز به پلدشت می آیند و از طریق نخجوان و با طی کردن فقط 40 کیلومتر ،گازوئیل ایران را با قیمت ناچیز وارد ترکیه می کنند . این در حالی است که وقتی رانندگان ایرانی خواستند این مسیر را بروند ترک ها به سرعت مانع ایجاد کردند و قوانین مرز گوربولاغ یعنی نقطه مقابل مرز بازرگان در ترکیه را در نقطه مقابل مرز پلدشت در نخجوان هم اجرایی کردند.
پرسش ما این است که چرا شرکت پخش و پالایش فرآورده های نفتی ، گمرک، هنگ مرزی و دیگر مسوولان و متولیانی که امنیت مرزها را برقرر میکنند ،عملکرد کشور مقابل را رصد نمی کنند؟ آیا نمیدانند که کشوری مانند ترکیه که سوخت ندارد برای ناوگان خارجی خود 900 لیتر یارانه اختصاص می دهد ؟ آیا نمیدانند که گرانترین گازوئیل دنیا را ما برای ناوگان ملی خود در مرز بازرگان داریم ؟ ما چه زمانی میخواهیم از ناوگان ملی خود در برابر کشورهای دیگر حمایت کنیم ؟
با یقین کامل می گویم در این مرز به کرات اتفاقاتی مانند سوار شدن مسافران قاچاق در داخل محوطه بار بدون اطلاع راننده ،باز کردن کابین راننده و تهاجم فیزیکی به راننده ،جاسازی مواد قاچاق از قبیل گازوئیل و سیگار و داروهای ممنوعه و از این قبیل در کامیون ها دیده شده است .
سوال : میزان سوخت دریافتی چگونه محاسبه می شود ؟
▲ سهمیه گازوئیل کامیون های ایرانی بر اساس مسیر عبوری هر کامیون در ایران ،ترکیه و کشورهای گذرگاهی تعیین می شود؛ مثلا کامیونی که به آلمان می رود 650 لیتر گازوئیل دریافت می کند و اگر بیشتر از آن شود ،شرکت پالایش و پخش از قیمت فوب خلیج فارس هم به ما گرانتر می فروشد (قیمت آن در عرض 3 ماه برای ناوگان ایرانی 3 برابر شده است.) در مقابل کامیون های ترک با شرایط ویژه ،باک خود را پر کرده و حتی مازاد آن را هم جلوی چشم همه ،در محوطه گمرک بازرگان دریافت می کنند. این در حالی است که مرز باید ایزوله باشد و یک راننده نباید بتواند به راحتی هر چند هزار لیتر سوختی که دوست دارد دریافت کند .
باز هم تکرار می کنم که هنگ مرزی ، نیروی انتظامی ،حراست ،گمرک و... در جهت جلوگیری از اتلاف سرمایه ملی و حمایت از ناوگان ملی هیچ اقدامی انجام نمی دهند و میگویند اگر جلوی این افراد بومی را که سوخت قاچاق به رانندگان خارجی می فروشند ،بگیریم ،ناهنجاری اجتماعی در آن منطقه رخ میدهد.
به بیان دیگر سیاست اشتباه دولت ،چنین شرایطی را برای مرزها رقم زده است که افراد محلی به دنبال قاچاق می روند ،در حالی که اگر هم زمان با استقرار سازمان های مختلف در آن منطقه ،می توانستیم معیشت ساکنان منطقه را بهبود بخشیم ،بساط قاچاق از مرزها برچیده شده و تصمیم گیری های غیر کارشناسانه ،دامن گیر صنعت حمل و نقل نمی شد.
سوال : ظاهرا شما تمام موارد درج شده در نامه رانندگان ترانزیت به دفتر حراست گمرک را تایید می کنید ؟
▲ بله .رانندگان ناوگان ترانزیتی ایرانی هر چند دیر،اما بالاخره آن نامه را نوشته و امضا کرده اند و برای دفتر مقام معظم رهبری ،دفتر ریاست جمهوری ،سازمان بازرسی کل کشور و هر نهاد مربوطه دیگر رو نوشت زده اند. به گمان من ، آن نامه بسیار درست و به جا نگاشته شده است، زیرا مسئولان باید بدانند که در آن مرز چه اتفاقاتی می افتد. کما اینکه با ارسال این نامه ،به نظر می رسد که بالاخره مرز بازرگان زیر ذره بین مسئولان و نهادهای نظارتی رفته است.ما امیدواریم که این مرز به گذرگاهی امن و ایزوله در ایران تبدیل شود. خوشبختانه مرز بازرگان چنین پتانسیلی را دارد و اگر بخواهیم ،می توانیم از این مرز به بهترین شیوه استفاده و دروازه ای ایمن برای کل کشورهای آسیای میانه ایجاد و آن را به کریدوری برای اتصال کشورهای اروپایی به حوزه خلیج فارس تبدیل کنیم.
سوال : در آن نامه از وجوه نامتعارفی گفته شده که از رانندگان اخذ می شود و اکنون به عرف تبدیل شده است ....
▲ واقعا برای رخداد چنین معضلی متاسف هستم .این وجوهات نامتعارف ،متاسفانه به حرف زور تبدیل شده است .این اتفاق بسیار محسوس و علنی است و با اندکی قدم زدن در محوطه گمرک بازرگان ،هر کسی متوجه می شود که پول های نا متعارف از بسیاری از کامیون های ایرانی و خارجی هنگام ورود و خروج اخذ می شود.باید قبل از آغاز به کار و پس از دو سال ، دارایی کارمندان مرزی کنترل و بررسی شود که هر کدام پس از دو سال ،چه سرمایه گذاری هایی و در چه زمینه هایی داشته اند و آیا این پول ها منشا قانونی داشته یا خیر ؛مثلا اگر برخی کارمندان پس از چندی فعالیت در مرز ، صاحب خانه های لوکس و شرایط زندگی مرفه شده اند،یافتن ریشه این سرمایه ها در صورت نظارت و بازرسی سخت نیست.
سوال : یکی از موضوعات دیگری که در آن نامه مطرح شده بود تردد افرادی غیر از پرسنل گمرک ،رانندگان و همچنین نمایندگان شرکت ها در محوطه گمرک بود که حتی به بریدن چادر کامیون ها در طول شب و دست اندازی به محموله ترانزیتی ،باز کردن پلمپ بار و بسیاری مشکل دیگر منجر شده است .آیا بدون اطلاع راننده این امکان وجود دارد که بار ماشین او باز شود یا جنس قاچاق در ماشین او جاسازی شود ؟
▲ بدون شک بله .با یقین کامل می گویم چنین اتفاقات و فراتر از آنها مانند سوار شدن افراد قاچاق در داخل محوطه بار بدون اطلاع راننده ،بازکردن کابین خود راننده و تهاجم فیزیکی به راننده ،جاسازی مواد قاچاق از قبیل گازوئیل و سیگار و داروهای ممنوعه و از این قبیل در کامیون ها ،به کرات دیده می شود . اگر بخواهید می توانیم چندین پرونده به شما ارائه دهیم که در نقطه صفر مرزی که هیچگونه دیوار و حصاری وجود ندارد و سیستم امنیتی برقرار نیست ،راننده ای کامیونی که 20 کیلومتر در صف انتظار کشیده است و حدود 2 شبانه روز نخوابیده است ، هنگامیکه می خواهد اسناد خود را آماده کند و یا برای صرف یک وعده غذایی برود پس از بازگشت به سمت خودرو متوجه میشود که کانتینر یا وسایل ماشین و یا پلمپ بار را باز کرده اند.
توجه داشته باشید امنیت آنقدر پایین است که 2000 لیتر گازوئیل و حتی یک تن مواد را در نقطه صفر مرزی جابه جا و در کامیون ها جاسازی می کنند که یا راننده از آنها غافل است و یا از ترس جان خودش نمی تواند کاری انجام دهد ؛ زیرا اگر راننده متوجه افرادی که به این کار مشغول هستند بشود آنها اورا به کشتن تهدید و ساکت میکنند.
متاسفانه ،کل محموله قاچاق سیگار در همان نقطه صفر مرزی انجام میشود .راننده کامیون وقتی پشت رل نشسته و با سرعت آرام رانندگی می کند ، افراد محلی می آیند و به راحتی محموله خود را پشت شاسی ماشین می بندند و پلاک آن را به همدست خود در آن طرف مرز اعلام می کنند. این در حالی است که هیچراننده ای هنگام خروج از ایران زیر ماشین خودش را کنترل نمی کند . امنیت وجود ندارد و زیر صفر است .باز هم میگویم بعضی رانندگان دیده اند که افرادی زیر ماشین آنها چیزی بسته اند و زمانی که خواسته پیاده شود و با آنها مقابله کند اورا تهدید جانی کرده اند.
سوال : آیا سر انجام ارز دولتی به رانندگان ترانزیت اختصاص داده شد ؟
▲ متاسفانه تا کنون حتی یک ریال هم ارز داده نشده است .اکنون با وجود ممنوعیت خرید و فروش آزاد ارز ،ناوگان ما ارز آزاد تهیه میکنند که ضرر و آسیب اصلی آن به پیکره حمل و نقل بین المللی ایران و سوخت وارد می شود.
علاوه بر آن با وجود نوسان نرخ ارز ،وزارت صنعت ،معدن و تجارت ،ترم های خرید ارز را تغییر داد و از آنجا که شرکت های ایرانی نمی توانستند برای اروپا فاکتور صادر کنند ،شرکت های ترکیه ای این کار را انجام دادند ،به همین دلیل باز هم منافع به جیب ناوگان ترک هدایت شد . گفتنی است در 3 ماهه اول امسال به دلیل همین مشکلات از اقصی نقاط جهان 12500 دستگاه کامیون از طریق مرز بازرگان وارد ایران شد، در حالی که در همین مدت 8000 کامیون ترک به ایران بار آورد که اگر قیمت هر کدام را 3000 یورو در نظر بگیریم حدود 24رمیلیون یورو در 3 ماهه نخست سال ارز از کشور خارج شده است .
ای کاش به ناوگان ایرانی به عنوان یک کالای ایرانی و سرمایه ملی نگاه و شرایطی ایجاد شود که این صنف را به عنوان یک خدمتگزار ملی و تولید ملی حفظ کنیم ، نه اینکه شرایطی را ایجاد کنیم که کشورهای همسایه گوی رقابت را از ما بگیرند و باعث تضعیف ما شوند.
منبع: ماهنامه اقتصادی ترابری ایران (ترابران)
استعلام کرایه حمل بار
قیمت حمل بار زمینی از اروپا
قیمت حمل بار دریایی از هند
قیمت حمل بار هوایی از چین
قیمت حمل دریایی از چین
برترین خطوط هواپیمایی جهان 2018
اصطلاحات حمل و نقل بین المللی
مراحل و هزینه اخذ کارت بازرگانی
صحبت از مرز بازرگان است ،مرزی که مدت هاست برای شرکت های حمل و نقل بین المللی و رانندگان ناوگان ترانزیتی ایران به یک گلوگاه تبدیل شده و مقصد را بعید کرده است .
به گفته رضا قاسمی ،مدیر عامل شرکت حمل و نقل بین المللی نورهان و عضو سابق کارگروه جاده ای در انجمن شرکت های حمل و نقل ایران ، اخیرا مشکلات این مسیر رو به تزاید بوده و عواملی از جمله وضع مقررات غیر کارشناسانه و عجولانه ، کنترل شدید ترکیه بر میزان سوخت ناوگان ایرانی در مقابل آزاد بودن ناوگان ترک برای خرید سوخت ایران ، دریافت وجوهات نامتعارف از رانندگان در مرز، تردد افراد غیر مسوول در محوطه گمرک و تهدید رانندگان ،جاسازی کالای قاچاق و حتی مسافر قاچاق در بار کامیون ها و... وضعیت اسفناکی را برای رانندگان و ناوگان ترانزیتی ایران در بازرگان رقم زده است.
سوال : اخیرا رانندگانی که در مرز بازرگان تردد میکنند در نامه ای به حراست گمرک، از وجود مشکلات متعددی در این گذرگاه گلایه کرده اند، شما چه اطلاعاتی میتوانید در این خصوص به ما بدهید؟
▲مرز بازرگان از مشکلات بسیاری رنج میبرد .هر گونه مشکلی که ممکن باشد در نقطه صفر رخ دهد، در این مرز وجود دارد به بیان دیگر سر تا پای این مرز برای صنعت حمل و نقل کشور مشکل ساز شده است ،زیرا نه زیر ساخت های مناسب و کافی و نه شرایط گمرکی خوبی .
این در حالی است که بازرگان بزرگترین مرز زمینی و دروازه ورود ما به سوی اروپا است و قاعدتا نباید شاهد چنین مشکلاتی در این مرز باشیم.
یکی از مشکلات ما این است که فرضا وقتی در تهران جلسه ای برگزار و قانونی تصویب یا بخشنامه ای ابلاغ میشود افرادی که در گمرک بازرگان هستند از اجرای آن سرباز میزنند؛ مثلا اخیرا بخشنامه ای تصویب و ابلاغ شد مبنی بر اینکه مطالبه و کنترل ثبت سفارش کامیون های ورودی از اروپا در مرز بازرگان ضروری نیست ،چراکه اگر محموله ای که از اروپا آمده و مقصد نهایی آن یکی از گمرکات کشور است ،ثبت سفارش نداشته باشد، یقینا در گمرک مقصد ارزیابی و ترخیص نمیشود ؛بنابراین بر اساس بخشنامه اعلام شده از جانب گمرک ،به کنترل آن در مرز نیازی نیست ،چون نه تنها باعث ایستایی کامیون ها میشود ،بلکه موجبات حضور فرصت طلبان و سود جویان را فراهم میکند. با این وجود همچنان شاهد هستیم که گمرک بازرگان به صورت خودمختار و مستقل ،ثبت سفارش کامیون های ورودی را از این مرز کنترل میکندو همین امر موجب ایجاد اختلال و تاخیر در کار میشود .اینگونه رفتارها در هیچ کشوری مسبوق به سابقه نیست .در عین حال ما با مشکلاتی اعم از زیر ساخت های اینترنتی ،قطعی سیستم باسکول و انفورماتیک ،تقارن ساعات رسمی و تعطیلات رسمی ایران و ترکیه نیز مواجه هستیم.
جالب اینجاست که وقتی در گمرکات ما سیستم های الکترونیکی وجود نداشت ،روزانه 1000 کامیون ورودی و 800 کامیون خروجی در این مرز داشتیم ،خروجی در این مرز داشتیم ،اما زمانی که سیستم های الکترونیکی به روز نصب شده است حدود 400 کامیون ورودی و همین میزان هم خروجی در این مرز وجود دارد؛ به عبارت بهتر ،در حالی که فن آوری های جدید باید سرعت عمل را افزایش دهند، متاسفانه در مرز بازرگان موجب تعلل کار شده اند.
در نهایت باید گفته شود که جمعا 17 نقطه ایستگاهی در این نقطه (در دو طرف مرز)وجود دارد که موجب میشود گذر یک کامیون از آن 5 کیلومتر حدود 48 ساعت زمان ببرد.
اکنون در مرز بازرگان بالغ بر 20 ارگان حاضر و دخیل هستند و هرکدام کار خود را انجام میدهند، وقتی هنگام اخذ مبالغ قانونی است ،همه آنها دکان زده اند تا از راننده و شرکت حمل پول بگیرند،اما زمان ارائه خدمت که میرسد ،هر ارگان ، دیگری را مسئول میداند و از ارائه خدمت طفره میرود.
سوال : یکی از مشکلاتی که برای رانندگان ایرانی به وجود آمده ،کنترل و نظارت شدید بر سوخت کامیون ها در ترکیه است ،در حالی که رانندگان ایرانی میگویند رانندگان ترک هیچ محدودیتی در این زمینه ندارند و حتی تا چند هزار لیتر گازوئیل هم میتوانند سوخت گیری کنند .این مشکل ناشی از چیست ؟
متاسفانه این مشکل در مرز بازرگان وجود دارد و هیچ سیستم نظارتی نمی تواند این موضوع را کنترل کند. ما نیز از حراست گمرک ،سازمان بازرسی و هنگ مرزی آن منطقه گلایه داریم .ترک ها گازوئیل ایران را به تاراج میبرند و افراد محلی منطقه ،به راحتی با دریافت پول هایی ناچیز گازوئیل را به ترک ها میفروشند ،اما رانندگان ایرانی از سوخت کشور خودشان نسبتا بی بهره میمانند.
بر اساس قراردادی که بین ایران و ترکیه توسط محمود واعظی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات و نماینده رئیس جمهور ایران و جودت ییلماز وزیر توسعه ترکیه منعقد شد،محدودیت هایی برای رانندگان و کامیون های ایرانی ایجاد شد که روز به روز حمل و نقل ایران را به افول می برد، در مقابل ترک ها از این وضیعت سوء استفاده کردند و نهایت بهره را می برند.
به موجب این قررداد کامیون های ایرانی مجاز هستند برای هر 100 کیلومتر پیمایش در خاک ترکیه 32 لیتر به اضافه 70 لیتر گازوئیل در یافت کنند که برای طولانی ترین مسیر ترکیه حدود 650 لیتر گازوئیل می شود، اما ار آنجا که جاده های ترکیه کوهستانی است ، این میزان گازوئیل برای هیچ کدام از کامیون های ایرانی کافی نیست، بنابراین ناوگان ایرانی مجبور میشود از قوانین تخطی کند. به همین دلیل است که با پایش کامیون های ایرانی در ترکیه بیشتر آنها جریمه ، متوقف و حتی مصادره می شوند؛ تا جای که پارکینگ های ترکیه مملو از کامیون های ایرانی است . این در حالی است که ایران هیچ دخالتی در پایش باک کامیون های خارجی ندارد .
متاسفانه این موضوع زنگ خطری برای صنعت حمل و نقل و رانندگان ایرانی در سطح بین الملل است اما پیگیری نمیشود. من معتقدم یک عزم ملی در ترکیه ایجاد شده است که ناوگان حمل و نقل ایرانی را زمین گیر و در سطح بین الملل ما را از دور رقابت خارج کنند .آنها نسبت به فعالیت رانندگان ایرانی احساس خطر کرده اند، در صورتی که ما برای آنها فرش قرمز پهن کرده ایم .
زمانی که به یک گمرک ایرانی می رویم، انگار در خاک استانبول قدم میزنیم ،زیرا مملو از کامیون های ترک است که بار وارداتی و صادراتی ایران را حمل می کند. در عوض ،کامیون های ایرانی 30 تا 35 روز در اقصی نقاط اروپا متوقف می شوند.متاسفانه باید گفت که صنعت حمل و نقل ایران به واسطه اتخاذ تصمیمات نابه جا و نبود کارشناسان متعهد و آشنا به این حوزه در آستانه ورشکستگی است.
مدیران شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی ،گمرکات ،هنگ مرزی و ... در غیاب سازمان راهداری جمع می شوند و برای ما نسخه میپیچند و اینگونه می شود که مابه التفاوت میزان سوختی که برای مرز پلدشت محاسبه کرده اند با سوخت مرز بازرگان که کمتر از 50 کیلومتر با آن فاصله دارد ،تفاوت بسیار دارد.
سوال : آیا محدودیت سوخت گیری برای کامیون های ایرانی و در عین حال عدم نظارت در زمینه میزان سوخت گیری ناوگان خارجی ،در مرزهای دیگر به غیر از مرز بازرگان هم وجود دارد؟
▲این مشکلی است که در منطقه آذربایجان غربی و ارومیه رخ داده است .متاسفانه سیستم کنترل سوخت این منطقه دچار ضعف است.مدیران پالایش و پخش فرآورده های نفتی ،گمرکات ،هنگ مرزی و... در غیاب سازمان راهداری و حمل و نقل نسخه میپیچند و اینگونه می شود که ما به التفاوت میزان سوختی که برای مرز پلدشت محاسبه میشود با سوخت مرز بازرگان کمتر از 50 کیلومتر فاصله دارد تفاوت بسیاری دارد؛ مثلا اگر ترک ها ار مرز بازرگان 1500 لیتر گازوئیل می برند،این میزان در مرز پلدشت به 300 لیتر میرسد .
با این وجود ،ایران برای رانندگان ترک در مرز بازرگان فرش قرمز پهن کرده است و برای تردد آنها از آن منطقه جایزه هم در نظر گرفته است . آنها نیز به پلدشت می آیند و از طریق نخجوان و با طی کردن فقط 40 کیلومتر ،گازوئیل ایران را با قیمت ناچیز وارد ترکیه می کنند . این در حالی است که وقتی رانندگان ایرانی خواستند این مسیر را بروند ترک ها به سرعت مانع ایجاد کردند و قوانین مرز گوربولاغ یعنی نقطه مقابل مرز بازرگان در ترکیه را در نقطه مقابل مرز پلدشت در نخجوان هم اجرایی کردند.
پرسش ما این است که چرا شرکت پخش و پالایش فرآورده های نفتی ، گمرک، هنگ مرزی و دیگر مسوولان و متولیانی که امنیت مرزها را برقرر میکنند ،عملکرد کشور مقابل را رصد نمی کنند؟ آیا نمیدانند که کشوری مانند ترکیه که سوخت ندارد برای ناوگان خارجی خود 900 لیتر یارانه اختصاص می دهد ؟ آیا نمیدانند که گرانترین گازوئیل دنیا را ما برای ناوگان ملی خود در مرز بازرگان داریم ؟ ما چه زمانی میخواهیم از ناوگان ملی خود در برابر کشورهای دیگر حمایت کنیم ؟
با یقین کامل می گویم در این مرز به کرات اتفاقاتی مانند سوار شدن مسافران قاچاق در داخل محوطه بار بدون اطلاع راننده ،باز کردن کابین راننده و تهاجم فیزیکی به راننده ،جاسازی مواد قاچاق از قبیل گازوئیل و سیگار و داروهای ممنوعه و از این قبیل در کامیون ها دیده شده است .
سوال : میزان سوخت دریافتی چگونه محاسبه می شود ؟
▲ سهمیه گازوئیل کامیون های ایرانی بر اساس مسیر عبوری هر کامیون در ایران ،ترکیه و کشورهای گذرگاهی تعیین می شود؛ مثلا کامیونی که به آلمان می رود 650 لیتر گازوئیل دریافت می کند و اگر بیشتر از آن شود ،شرکت پالایش و پخش از قیمت فوب خلیج فارس هم به ما گرانتر می فروشد (قیمت آن در عرض 3 ماه برای ناوگان ایرانی 3 برابر شده است.) در مقابل کامیون های ترک با شرایط ویژه ،باک خود را پر کرده و حتی مازاد آن را هم جلوی چشم همه ،در محوطه گمرک بازرگان دریافت می کنند. این در حالی است که مرز باید ایزوله باشد و یک راننده نباید بتواند به راحتی هر چند هزار لیتر سوختی که دوست دارد دریافت کند .
باز هم تکرار می کنم که هنگ مرزی ، نیروی انتظامی ،حراست ،گمرک و... در جهت جلوگیری از اتلاف سرمایه ملی و حمایت از ناوگان ملی هیچ اقدامی انجام نمی دهند و میگویند اگر جلوی این افراد بومی را که سوخت قاچاق به رانندگان خارجی می فروشند ،بگیریم ،ناهنجاری اجتماعی در آن منطقه رخ میدهد.
به بیان دیگر سیاست اشتباه دولت ،چنین شرایطی را برای مرزها رقم زده است که افراد محلی به دنبال قاچاق می روند ،در حالی که اگر هم زمان با استقرار سازمان های مختلف در آن منطقه ،می توانستیم معیشت ساکنان منطقه را بهبود بخشیم ،بساط قاچاق از مرزها برچیده شده و تصمیم گیری های غیر کارشناسانه ،دامن گیر صنعت حمل و نقل نمی شد.
سوال : ظاهرا شما تمام موارد درج شده در نامه رانندگان ترانزیت به دفتر حراست گمرک را تایید می کنید ؟
▲ بله .رانندگان ناوگان ترانزیتی ایرانی هر چند دیر،اما بالاخره آن نامه را نوشته و امضا کرده اند و برای دفتر مقام معظم رهبری ،دفتر ریاست جمهوری ،سازمان بازرسی کل کشور و هر نهاد مربوطه دیگر رو نوشت زده اند. به گمان من ، آن نامه بسیار درست و به جا نگاشته شده است، زیرا مسئولان باید بدانند که در آن مرز چه اتفاقاتی می افتد. کما اینکه با ارسال این نامه ،به نظر می رسد که بالاخره مرز بازرگان زیر ذره بین مسئولان و نهادهای نظارتی رفته است.ما امیدواریم که این مرز به گذرگاهی امن و ایزوله در ایران تبدیل شود. خوشبختانه مرز بازرگان چنین پتانسیلی را دارد و اگر بخواهیم ،می توانیم از این مرز به بهترین شیوه استفاده و دروازه ای ایمن برای کل کشورهای آسیای میانه ایجاد و آن را به کریدوری برای اتصال کشورهای اروپایی به حوزه خلیج فارس تبدیل کنیم.
سوال : در آن نامه از وجوه نامتعارفی گفته شده که از رانندگان اخذ می شود و اکنون به عرف تبدیل شده است ....
▲ واقعا برای رخداد چنین معضلی متاسف هستم .این وجوهات نامتعارف ،متاسفانه به حرف زور تبدیل شده است .این اتفاق بسیار محسوس و علنی است و با اندکی قدم زدن در محوطه گمرک بازرگان ،هر کسی متوجه می شود که پول های نا متعارف از بسیاری از کامیون های ایرانی و خارجی هنگام ورود و خروج اخذ می شود.باید قبل از آغاز به کار و پس از دو سال ، دارایی کارمندان مرزی کنترل و بررسی شود که هر کدام پس از دو سال ،چه سرمایه گذاری هایی و در چه زمینه هایی داشته اند و آیا این پول ها منشا قانونی داشته یا خیر ؛مثلا اگر برخی کارمندان پس از چندی فعالیت در مرز ، صاحب خانه های لوکس و شرایط زندگی مرفه شده اند،یافتن ریشه این سرمایه ها در صورت نظارت و بازرسی سخت نیست.
سوال : یکی از موضوعات دیگری که در آن نامه مطرح شده بود تردد افرادی غیر از پرسنل گمرک ،رانندگان و همچنین نمایندگان شرکت ها در محوطه گمرک بود که حتی به بریدن چادر کامیون ها در طول شب و دست اندازی به محموله ترانزیتی ،باز کردن پلمپ بار و بسیاری مشکل دیگر منجر شده است .آیا بدون اطلاع راننده این امکان وجود دارد که بار ماشین او باز شود یا جنس قاچاق در ماشین او جاسازی شود ؟
▲ بدون شک بله .با یقین کامل می گویم چنین اتفاقات و فراتر از آنها مانند سوار شدن افراد قاچاق در داخل محوطه بار بدون اطلاع راننده ،بازکردن کابین خود راننده و تهاجم فیزیکی به راننده ،جاسازی مواد قاچاق از قبیل گازوئیل و سیگار و داروهای ممنوعه و از این قبیل در کامیون ها ،به کرات دیده می شود . اگر بخواهید می توانیم چندین پرونده به شما ارائه دهیم که در نقطه صفر مرزی که هیچگونه دیوار و حصاری وجود ندارد و سیستم امنیتی برقرار نیست ،راننده ای کامیونی که 20 کیلومتر در صف انتظار کشیده است و حدود 2 شبانه روز نخوابیده است ، هنگامیکه می خواهد اسناد خود را آماده کند و یا برای صرف یک وعده غذایی برود پس از بازگشت به سمت خودرو متوجه میشود که کانتینر یا وسایل ماشین و یا پلمپ بار را باز کرده اند.
توجه داشته باشید امنیت آنقدر پایین است که 2000 لیتر گازوئیل و حتی یک تن مواد را در نقطه صفر مرزی جابه جا و در کامیون ها جاسازی می کنند که یا راننده از آنها غافل است و یا از ترس جان خودش نمی تواند کاری انجام دهد ؛ زیرا اگر راننده متوجه افرادی که به این کار مشغول هستند بشود آنها اورا به کشتن تهدید و ساکت میکنند.
متاسفانه ،کل محموله قاچاق سیگار در همان نقطه صفر مرزی انجام میشود .راننده کامیون وقتی پشت رل نشسته و با سرعت آرام رانندگی می کند ، افراد محلی می آیند و به راحتی محموله خود را پشت شاسی ماشین می بندند و پلاک آن را به همدست خود در آن طرف مرز اعلام می کنند. این در حالی است که هیچراننده ای هنگام خروج از ایران زیر ماشین خودش را کنترل نمی کند . امنیت وجود ندارد و زیر صفر است .باز هم میگویم بعضی رانندگان دیده اند که افرادی زیر ماشین آنها چیزی بسته اند و زمانی که خواسته پیاده شود و با آنها مقابله کند اورا تهدید جانی کرده اند.
سوال : آیا سر انجام ارز دولتی به رانندگان ترانزیت اختصاص داده شد ؟
▲ متاسفانه تا کنون حتی یک ریال هم ارز داده نشده است .اکنون با وجود ممنوعیت خرید و فروش آزاد ارز ،ناوگان ما ارز آزاد تهیه میکنند که ضرر و آسیب اصلی آن به پیکره حمل و نقل بین المللی ایران و سوخت وارد می شود.
علاوه بر آن با وجود نوسان نرخ ارز ،وزارت صنعت ،معدن و تجارت ،ترم های خرید ارز را تغییر داد و از آنجا که شرکت های ایرانی نمی توانستند برای اروپا فاکتور صادر کنند ،شرکت های ترکیه ای این کار را انجام دادند ،به همین دلیل باز هم منافع به جیب ناوگان ترک هدایت شد . گفتنی است در 3 ماهه اول امسال به دلیل همین مشکلات از اقصی نقاط جهان 12500 دستگاه کامیون از طریق مرز بازرگان وارد ایران شد، در حالی که در همین مدت 8000 کامیون ترک به ایران بار آورد که اگر قیمت هر کدام را 3000 یورو در نظر بگیریم حدود 24رمیلیون یورو در 3 ماهه نخست سال ارز از کشور خارج شده است .
ای کاش به ناوگان ایرانی به عنوان یک کالای ایرانی و سرمایه ملی نگاه و شرایطی ایجاد شود که این صنف را به عنوان یک خدمتگزار ملی و تولید ملی حفظ کنیم ، نه اینکه شرایطی را ایجاد کنیم که کشورهای همسایه گوی رقابت را از ما بگیرند و باعث تضعیف ما شوند.
منبع: ماهنامه اقتصادی ترابری ایران (ترابران)
استعلام کرایه حمل بار
قیمت حمل بار زمینی از اروپا
قیمت حمل بار دریایی از هند
قیمت حمل بار هوایی از چین
قیمت حمل دریایی از چین
برترین خطوط هواپیمایی جهان 2018
اصطلاحات حمل و نقل بین المللی
مراحل و هزینه اخذ کارت بازرگانی
